Mỗi quốc gia với có lý luận quân sự khác nhau trong việc sử dụng xạ thủ bắn tỉa, quy định đội hình và chiến thuật. Về cơ bản, mục đích của xạ thủ trên chiến trường là tiêu hao năng lực chiến đấu của đối phương bằng việc tiêu diệt những mục tiêu có giá trị, nhân vật quan trọng, thường là sĩ quan.

Vasily Zaytsev (ngoài cùng bên trái), xạ thủ bắn tỉa nổi tiếng trong trận Stalingrad cùng 2 đồng đội trong tổ bắn tỉaSúng trường Mosin-Nagant với kính ngắm PU chuyên dùng để bắn tỉaLyudmila Mikhailovna Pavlichenko, nữ xạ thủ bắn tỉa có thành tích cao nhất lịch sử với việc tiêu diệt 309 lính địch.

Hồng quân Liên Xô là đội quân tiên phong sử dụng bắn tỉa ở quy mô lớn và coi đây là một lực lượng chuyên biệt. Khi Thế chiến thứ 2 nổ ra, có tới 60.000 lính bắn tỉa đã đào tạo trong biên chế của Hồng quân Liên Xô, nhiều hơn số tay súng bắn tỉa của các nước tham chiến khác cộng lại, kết quả là Liên Xô cũng là nước có nhiều xạ thủ bắn tỉa có thành tích cao nhất lịch sử. Những học thuyết quân sự bắt nguồn từ đội quân này sử dụng các xạ thủ ở mức tập trung, gọi là các tiểu đội bắn tỉa. Các đơn vị này có nhiệm vụ yểm trợ các đơn vị bộ binh tiêu diệt các mục tiêu ở cự ly xa hoặc nguy hiểm (ví dụ như bắn hạ xạ thủ súng máy đối phương) bởi bộ binh thông thường khó có thể tấn công chính xác ở khoảng cách xa (trên 400 mét) với các loại súng thông thường.

Xạ thủ bắn tỉa trong quân đội thường hình thành nhóm hai người, một xạ thủ và một trợ thủ. Hai thành viên này có nhiệm vụ tùy theo kỹ năng, nhưng thông thường là sẽ đổi vị trí cho nhau thường xuyên để tránh mỏi mắt. Trợ thủ sử dụng ống nhòm để giúp xạ thủ đánh giá, phân biệt hoặc xác định mục tiêu. Nhiệm vụ chủ yếu của xạ thủ là trinh sát, giám sát, chống bắn tỉa, tiêu diệt chỉ huy đối phương, lựa chọn mục tiêu có giá trị và phá hoại khí tài của đối phương. Nhiệm vụ phá hoại đòi hỏi sử dụng loại đạn cỡ lớn, ví dụ 12,7 mm. Gần đây, quân đội Mỹ và Anh sử dụng xạ thủ bắn tỉa có hiệu quả trong chiến dịch tấn công Iraq, hỗ trợ hỏa lực cho bộ binh, đặc biệt là ở trong thành phố.

Không chỉ cần học cách ngắm bắn cho chính xác, các xạ thủ bắn tỉa còn phải học các biện pháp ngụy trang hoặc ẩn nấp, bởi nếu bị phát hiện ra vị trí thì xạ thủ sẽ dễ bị tấn công bởi hỏa lực đối phương.

• Năm 2009, xạ thủ Craig Harrison người Anh, thuộc cận vệ Hoàng gia Anh trong cuộc tấn công Afghanistan đã sử dụng súng trường L115A3 cỡ đạn.338 Magnum lên đạn bằng tay hạ mục tiêu ở cự ly 2.475 mét (kỷ lục tại thời điểm đó). Thời gian bay của viên đạn lên đến 4 giây, và tạo đường đạn cầu vồng cao đến hơn 50 m (thời tiết khi đó rất thuận lợi: gió lặng, độ ẩm thấp và không khí loãng nên đường đạn không bị sai lệch nhiều, điều này đã giúp Harrison thực hiện được phát bắn rất khó này). Đến tháng 6 năm 2017 tại miền Bắc Iraq, một xạ thủ Canada sử dụng khẩu súng trường bắn tỉa McMillan TAC-50 từ khoảng cách 3.450m đã hạ gục một lính ISIS, phá kỷ lục bắn tỉa tầm xa từ trước đến nay. Danh tính của xạ thủ này vẫn đang được giữ bí mật vì lý do an ninh.[1]
• Xạ thủ tiêu diệt nhiều quân địch nhất là Mikhail Ilyich Surkov người Liên Xô trong chiến tranh Xô-Đức, với 702 lính Đức bị diệt được khẳng định cộng thêm khoảng 300 lính Đức khác có thể đã bị anh tiêu diệt (tổng cộng là hơn 1.000). 2 xạ thủ kế tiếp cũng là người Liên Xô: Vladimir Gavrilovich Salbiev được khẳng định hạ 601 địch và Vasiliy Shalvovich Kvachantiradze được khẳng định hạ 534 địch (cộng thêm khoảng 250 lính địch khác có thể đã bị diệt bởi mỗi người). Simo Hayha người Phần Lan ở vị trí thứ 4, diệt 505 lính (cộng thêm khoảng 200 lính khác có thể đã bị tiêu diệt) trong Chiến tranh mùa đông năm 1939-1940 giữa Liên Xô và Phần Lan[2] (tuy nhiên con số tiêu diệt 505 của Simo Hayha đã được phóng đại để tuyên truyền, bởi báo cáo chiến trường cho thấy ông chỉ hạ 259 đối phương[3], với con số 259 thì Simo Hayha sẽ chỉ đứng thứ 58 trong số các xạ thủ hạ nhiều địch nhất trong lịch sử)
• Xạ thủ bắn tỉa diệt sĩ quan đối phương có thành tích cao nhất là Vasiliy Shalvovich Kvachantiradze của Liên Xô, ông được khẳng định đã bắn hạ 356 sĩ quan Đức (ngoài ra ông còn bắn hạ 178 lính Đức khác).
• Xạ thủ bắn tỉa diệt lính bắn tỉa đối phương có thành tích cao nhất là Vasiliy Ivanovich Golosov của Liên Xô, anh được khẳng định đã tiêu diệt 70 lính bắn tỉa của Đức (ngoài ra anh còn tiêu diệt được 352 lính Đức khác)[2]
• Nữ xạ thủ bắn tỉa có thành tích cao nhất lịch sử là Lyudmila Mikhailovna Pavlichenko của Liên Xô, với việc tiêu diệt được 309 lính Đức (trong đó có 36 lính bắn tỉa của Đức)[2]. Trong số các chiến tích của bà, nổi bật nhất là việc tiêu diệt Alfred von Leeb - con trai Thống chế Đức Wilhelm von Leeb, và Thiếu tướng Đức Gustaf Emil Mannerheim. Wilhelm von Leeb gọi bà là "Sát thủ hoa hồng". Lyudmila từng được Tổng thống Hoa Kỳ Franklin Delano Roosevelt mời và tiếp kiến tại Nhà Trắng, bà cũng là người Nga đầu tiên được Tổng thống Hoa Kỳ tiếp đãi một cách trọng thể và được xem là biểu tượng của nước Nga Xô Viết hòa bình.
• Cho tới nay, Liên Xô là nước nắm giữ nhiều xạ thủ bắn tỉa ưu tú nhất trong lịch sử. Trong danh sách 50 xạ thủ bắn tỉa hạ nhiều địch nhất cho tới năm 2016 thì tất cả đều tham gia trong Thế chiến thứ 2 (trừ 1 người tham gia trong Thế chiến thứ nhất). Trong đó, có 47 xạ thủ là người Liên Xô, 1 xạ thủ Phần Lan (Simo Hayha), 1 xạ thủ người Canada (Francis Pegahmagabow, đứng thứ 19) và 1 xạ thủ người Áo (Matthaus Hetzenauer, đứng thứ 28)[2]
• Trong thế chiến thứ 2, Liên Xô đã đào tạo 428.335 lính bắn tỉa, trong đó 9.534 người có trình độ cao trong nghệ thuật bắn tỉa. Có 261 xạ thủ bắn tỉa nam và nữ của Liên Xô đã tiêu diệt được từ 50 tên địch trở lên và được trao danh hiệu bắn tỉa xuất sắc.
• Xạ thủ hạ nhiều địch nhất kể từ sau Chiến tranh thế giới thứ hai là Zhang Taofang (Trung Quốc). Sử dụng khẩu Mosin Nagant của Nga mà không cần kính ngắm, trong 32 ngày ông đã tiêu diệt 214 lính địch (hầu hết là lính Mỹ) trong Chiến tranh Triều Tiên.
• Xạ thủ bắn tỉa cao tuổi nhất (và cũng có học thức cao nhất) được ghi nhận là Nikolai Alexandrovich Morozov, viện sỹ Viện Hàn lâm Khoa học Liên Xô. Ở độ tuổi 88, ông đã xung phong chiến đấu trong Trận Leningrad năm 1942, ban đầu quân đội từ chối do ông đã quá cao tuổi, nhưng Morozov dọa sẽ kháng cáo nên yêu cầu được chấp thuận, nhưng với điều kiện ông chỉ được phép ra trận với vai trò là lính bắn tỉa trong đúng 1 tháng. Là một nhà khoa học nên trước mỗi phát bắn, ông đã thực hiện những tính toán rất cẩn thận để đảm bảo phát bắn trúng đích. Trong một tháng, Morozov đã diệt 10 lính và sỹ quan của kẻ thù, sau đó ông rời quân ngũ như giao hẹn ban đầu[4].

Xét về vũ khí, khẩu Mosin Nagant của Nga đến nay vẫn giữ kỷ lục là khẩu súng bắn tỉa đã tiêu diệt nhiều địch nhất trong lịch sử (dễ hiểu vì nó được các xạ thủ Liên Xô sử dụng rộng rãi). Đồng thời, nó cũng là khẩu súng bắn tỉa có thời gian phục vụ lâu dài nhất: ra đời từ những năm 1890 và đã bị quân đội Liên Xô thay thế từ đầu thập niên 1960, song với uy lực mạnh và độ tin cậy cao, nó vẫn tiếp tục được sử dụng ở nhiều nước khác cho tới giữa thế kỷ 21.

Trong Cuộc chiến Iraq năm 2003, việc bắn tỉa đã được quân đội Mỹ và đồng minh thực hiện ở khoảng cách rất gần, đa phần là 200–400 m. Đáng lưu ý, ngày 3 tháng 4 năm 2004, đội xạ thủ Matt và Sam Hughes của Hải quân Hoàng gia Anh, (cả hai chiến binh) sử dụng súng trường bắn tỉa L96 đã tiêu diệu mục tiêu ở khoảng cách 860 m bằng cách bắn lệch về trái mục tiêu 17 m để viên đạn bay vòng theo hướng gió.